U bent hier: Home - Beroepen - Metaalbewerker - Oplosmiddelen

Printvriendelijke versie

Oplosmiddelen

In de meubelindustrie wordt gewerkt met lakken (en beitsen, oliën, verdunners), lijmen en ontvettingsmiddelen (en schoonmaak-, smeer- en koelmiddelen) die oplosmiddelen bevatten. Een oplosmiddel wordt gebruikt om andere stoffen op te lossen of te verdunnen. Zonder oplosmiddelen kunnen veel lijmen, beitsen en lakken niet worden verwerkt. Een lak zou bijvoorbeeld veel te stroperig zijn. Oplosmiddelen heten ook wel vluchtige organische stoffen (VOS).

Oplosmiddelen verdampen in de lucht zodra de verpakking wordt geopend. Hoe snel dat gaat, is afhankelijk van het type oplosmiddel en de temperatuur in de ruimte. Er zijn verschillende oplosmiddelen, met elk een eigen ‘verdampingssnelheid’. Vaak bevat een product een mengsel van oplosmiddelen. De verdamping is onzichtbaar en de lucht vult zich met de schadelijke damp. De verdamping gaat door totdat de lijm of lak volledig gedroogd is. Schadelijk voor mensen die er dag-in-dag-uit mee werken, maar ook voor collega’s in de directe omgeving.

In contact komen met oplosmiddelen kan op twee manieren:

1. Een oplosmiddelhoudend product komt in aanraking met de huid

2. Verdampte oplosmiddelen worden ingeademd

Afhankelijk van het type oplosmiddel, de hoeveelheid damp en de tijdsduur kunnen hierdoor gezondheidsklachten ontstaan.

Contact met de huid

Oplosmiddelen hebben bij huidcontact twee nare eigenschappen. De beschermlaag van de huid wordt aangetast, waardoor oplosmiddelen gemakkelijker door de huid heen in het bloed worden opgenomen. Bovendien werken ze sterk ontvettend en dat vergroot de kans op huidirritatie en (ernstig) eczeem. Huidcontact komt onder andere voor bij het uitvegen van een beitslaag, schoonmaken van gereedschap of handmatig verwijderen van lakresten.

Kort werken in oplosmiddeldamp

Soms is het direct te merken dat oplosmiddeldamp is ingeademd, zelfs al is het maar kort. Bijvoorbeeld wanneer in een slecht geventileerde werkplaats of spuitruimte wordt gewerkt. De verschijnselen kunnen zijn: een dronken gevoel, concentratieproblemen, duizeligheid, coördinatiestoornissen, hoofdpijn, misselijkheid, braken en hartkloppingen. De klachten verdwijnen vaak weer als het contact met oplosmiddelen vermindert of stopt.

Langdurig werken in oplosmiddeldamp

Veel huidcontact met of vaak inademen kan leiden tot blijvende gezondheidsklachten en zelfs arbeidsongeschiktheid. Dit gevaar ligt op de loer als:

• vaak met oplosmiddelen wordt gewerkt,
• tijdens het werk veel oplosmiddelen verdampen,
• er slecht geventileerd wordt,
• geen persoonlijke beschermingsmiddelen worden gedragen.

Als dit het geval is, kunnen het centraal zenuwstelsel en organen zoals hart, longen en lever worden aangetast. De bekendste vorm hiervan is Organisch Psycho Syndroom (OPS) of  ‘schildersziekte’.  OPS is een chronische ziekte, waarbij het centraal zenuwstelsel is beschadigd. Hierdoor ontstaan lichamelijke en psychische klachten, zoals concentratieproblemen, vergeetachtigheid, persoonlijkheidsstoornissen en dementie. De ernst van de ziekte wordt bepaald door de duur (lang of kort) en mate (veel of weinig) van het contact met oplosmiddelen.

Oplosmiddelen kunnen ook leiden tot eczeem, hoofdpijn, duizeligheid, geheugenverlies, hart- en longklachten. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt bovendien dat langdurig contact met oplosmiddelen wellicht vruchtbaarheidsproblemen, of aangeboren afwijkingen bij kinderen kan veroorzaken.

Veiligheidsvoorschriften voor elk specifiek product staan in het Veiligheidsinformatieblad. Het is van belang om dat voor het gebruik van lakken, lijmen of ontvettingsmiddelen door te lezen. Op de verpakking staan de gevarensymbolen die van toepassing zijn. Tenslotte is het van belang om voor de juiste verwerkingsmethoden te kiezen.

< terug naar vorige pagina